el.comp. antepositivo, do lat. unguis,is 'unha (de homem ou de animais, donde casco, grifo, garra, esporão); objeto em forma de unha ou grifo; concha; parte inferior das pétalas; parte da vide que se quer podar; pequena mancha branca no olho'; antigo, usual, mas substituído nas línguas român. por ungùla,ae (romn. unghie , it. unghia,ugna , engad. ungla , friul. ongle , fr. ongle , provç. ongla , cat. ungla , esp. uña , port. unha ); o parentesco entre unguis,is e o gr. ónuks foi sentido pelos latinos; a cognação lat. inclui: ungùla,ae 'unha, casco', já referida, ungulátus,a,um (tardio) 'que tem unha, casco; ungulado', unguella,ae (tardio) 'pé ou pernil de porco (cozido)', unguicùlus,i dim. de unguis (antigo e clássico) 'unha da mão ou do pé', unguicularìum,ìi 'canivete para aparar as unhas'; a cognação port. é de vulgarismos em unh- e cultismos em ung- : desunhado , desunhar ; ungüiculado , ungüífero , ungüiforme , ungüinal , ungüirrostro , únguis / úngüe , úngula , ungulado , ungular , ungulígrado , ungulina , ungulinídeo ; unha (vários comp. com unha- como primeiro el.), unhaca , unhaço , unhada , unhado , unhador , unhagata / unha-gata , unhamento , unhante , unhão , unhar , unhas , unhata , unheira , unheiro , unheirudo , unheta , unho , unhona , unhoso , unhudo , únhula